CNC Ahşap Torna Makinesi Nedir?

Her türlü silindirik ve konik, helisel (burgulu) parça, ayrıca aynalara bağlanarak tabak, vazo gibi alından (makta) işlenen parçalar üretebilen makinelere CNC Ahşap Torna Makinesi denir. Bununla birlikte CNC ahşap torna makineleri, kabriyal (lükens) mobilya ayakları ve bunları üzerine motif işlemeleri, heykel gibi karmaşık oyma yapabilen 2,3,4 ve daha çok eksenli makinelerdir.

Schnitzer Ahşap Torna makineleri 2, 3 ve 4 eksen olup yukarıda sayılan ayak çeşitlerinin tamamını yapmak mümkündür.

CNC Ahşap Torna makinelerinde, ayrıca kare ve ya çokgen kesitli parça üretimi, ayaklara zıvana ve ya kavela delikleri açmakta mümkündür. Birçok çeşidi bulunan Schnitzer CNC ahşap torna makinelerinde, normal torna kesicileri, katerle birlikte sivri uçlu kesiciler, üçgen, kare veya silindirik kesiciler, top bıçaklar ve kalem(pens) bıçaklar kullanılmaktadır. Ayrıca zımpara ilavesi olan makine modelleri görmek mümkündür.

Yerli üretim Schnitzer CNC Ahşap torna makinelerinin bazı modellerinde seri üretim için otomatik parça besleme (şarjör) ünitesi bulunur. Kesici takım magazinleri, düz (sıralı) veya döner tipler olabilir. Bazı makine modellerinde zıvana ve delik ünitesi olabilir. Kontrol ünitesi ile kumanda edilirler.

Schnitzer CNC ahşap torna makineleri için geliştirilmiş kullanımı kolay CAM programı ile her türlü iki ve üç boyutlu çizimlerle mükemmel torna işlemleri yapılabilir.

Ahşap Torna Makinesinin Kısımları

ŞASİ (GÖVDE)

CNC ahşap torna makinelerimizde, güvenlik ön plandadır. Makine kapalı kabin olarak tasarlanmış olup, kaba toz ve talaş, toz emici sisteme bağlanacak şekilde tasarlanmıştır. İlgili resimde makine iç görünümünden bir detay verilmiştir.

FENER- FENER MİLİ- MAHMUZ PUNTA

Fener ve fener mili Klasik torna makinesi elemanlarıdır. Fener, kapalı, gerektiğinde açılabilen kutu şeklinde eleman olup, içinde, mil ve kayış-kasnak sistemini barındırır. Fener mili ve ona bağlı mahmuz punta, İş parçasını, motor ve kayış-kasnak vasıtasıyla döndüren elemandır. Mahmuz punta, yapı olarak sivri uçlu olup, iş parçasına saplanan tırnaklara sahiptir. Böylece iş parçaları zorlandığında boşa dönmezler. CNC makinelerde kayış-kasnak sistemi yerine, doğrudan motora bağlı çalışır, devir hızları, işin özelliğine göre CAM programından ayarlanır.

CNC ahşap torna makinelerinde bu mekanizmalar ve motor ağır ve büyük parçaları kolayca işleyecek şekilde tasarlanmış olup puntalar pnömatik bir sistemde çalışırlar.

Pnömatik baskı sisteminde parça ölçülerine göre basınç ayarı yapılabilir.

İşlenecek kalın parçaların köşegenlerini önceden kesmek gerekmez, ayrıca merkezkaç bağlanan parçaları iyi tutarak fırlamasını önler.

GEZER PUNTA KAİDESİ VE KONİK MİL

Gezer punta kaidesi, boy tornalama işlemlerinde fener milinin karşısında, parça boyuna göre hareket ettirilip sabitlenebilen elemandır. Ucuna konik mil takılır (merkezleme konisi) veya bazı tip makinelerde mandren takılmak suretiyle farklı amaçlar için kullanılabilir. Bir ray üzerinde hareket eder ve cıvata yardımıyla sabitlenir.

PARÇA TUTMA TIRNAKLARI

İş parçalarını köşegenlerinden tutarak merkezlerini merkezleme konisi ve mahmuz puntanın ortasına denk getiren, yukarı aşağı hareket ettirilerek parça kalınlığına göre ayarlanabilen V şeklindeki elemanlardır. Pnömatik sistemde ileri geri hareket eder, iş parçasının işlenmesinden önce geriye çekilerek işlem yapar.

KESİCİ TAKIM ÜNİTESİ (İŞLEM ÜNİTESİ)

Tornalama, yüzey işlemleri, zımparalama ve diğer eklentileri taşıyan sistemdir. Bu sistem genel olarak hareket motorları ve ya pnomatik pistonlar aracılığıyla hareket eder.

Ünite üzerinde muhtelif tornalama bıçakları, cnc router gibi işlem yapan frezeleme sistemi ve kaba tornalama ve diğer işlemler için top bıçakları görmek mümkündür. Bu sistemlerin çalışması cam programı ve işletim sistemi üzerinden yapılır.

TOP BIÇAK VE MOTOR

İş parçasından en güvenli kaba talaş almanın yöntemlerinden biridir. Ayrıca hassas düz yüzeyler oluşturmak için de bu sistem kullanılabilir. Devir hızları, iş programında ve ya kumanda panelinden ayarlanabilir. Top bıçak iki anahtar yardımıyla sökülüp takılırlar, farklı makinelerde çeşitli yöntemler kullanılabilir.

Schnitzer CNc ahşap torna makinelerinde kullanılan bu sistem güvenli biçimde istenen miktarda kaba talaş alarak üretimi hızlandırır. Bıçağı söküp takmak için basit ve güvenli bir bağlama tekniği seçilmiştir.

SPİNDLE MOTOR VE FREZELEME SİSTEMLERİ

Schnitzer CNC ahşap torna makinelerinde işlenen düz veya silindirik parçaların yüzeyine çeşitli motiflerle oyma ve kabartma işlemleri, fitil, burgu, yüzey temizleme işlemleri yaptığı gibi ayrıca delik ve zıvana gibi yapısal eklentilerin uygulanabilmesi için oluşturulan makine elemanıdır.

Otomatik takım değiştirme özelliği olan Freze motoru (spindle) hassas mil ve kızaklar üzerinde hareket eder.

SİVRİ BIÇAK, TORNALAMA BIÇAKLARI VE KATER SİSTEMİ

Tornalama sisteminde dönen ahşaptan farklı metotlarla talaş koparan kesici sistemlerdir. Kater diye tabir edilen metalik gövdeye farklı şekillerde bağlanan sert metal uçlardır. Kater, makinaya, pnömatik pistonlarla hareket eden yapısal bir sisteme bağlıdır.

MAGAZİN

Üzerine koletle (takım tutma kovanı) birlikte kalem (pens) bıçakların takıldığı düz ve ya dairesel mekanizmalardır. Düz (sıralı ) Magazinler genellikle sabit magazinler olup, dairesel magazinler bir step motor tahrikiyle döner. Birden fazla kesicinin kullanıldığı işlemler için takım değiştirmeli motorlar ve magazin mutlaka kullanılmalıdır.

KONTROL ÜNİTESİ

CNC ahşap makinelerin tüm işlemlerinin kontrol edildiği bilgisayar sistemleridir. Karmaşık işlemlerde kontrol bilgisayarının yanında genel sistemi kontrol edecek kumanda düğmelerinin olması zorunludur.

Schnitzer ahşap torna makinelerinde SIEMENS marka kontrol ünitesi kullanılmaktadır.

HAREKET MOTORLARI

4 Eksenli CNC ahşap torna makinelerinde X, Y, Z gibi temel eksenlerin yanında A, döner eksen mevcuttur. Bu hareketlerin hepsi servo ve step motorlar yardımıyla yapılmaktadır. Geniş bilgi için bkz. Cnc router.

İŞLETİM SİSTEMİ

Makina işletim sistemleri yapılacak işin özelliklerine göre değişiklikler gösterebilir. Kontrol paneli ve işletim sistemleri farklı olsa da yapılan iş programı, makinaya uyumlu olması zorunludur.

Schnitzer CNC ahşap torna makinelerinde kullanımı kolay simülasyon imkanı sunan, başarısını ispat etmiş SCHNİTZER CAM PROGRAMI kullanılmaktadır.

MAKİNEYİ ÇALIŞTIRMA

Makineyi çalıştırmadan önce makinede yeterli hava basıncının olduğunu gözlemleyiniz.

Makinanın çalışmasına engel olabilecek anormal bir durumun olmadığından emin olunuz. (kesici takımların keskinliği, makine üzerinde çalışmaya engel malzemeler, yağlama sisteminin durumu…)

Ana güç şalterini açılması, programın açılması:

MAKİNAYA PROGRAM YÜKLENMESİ VE ÇALIŞTIRMA

CNC makinelere farklı metotlarla iş programı yüklenebilir. İş programı MAKİNEYE YÜKLENDİKTEN SONRA PRPGRAM AŞAĞIDAKİ İŞLEM SIRASINA GÖRE ÇALIŞTIRILIR.

PROGRAM YÜKLEME

Program yüklemesi yapıldıktan sonra hız ve devir çarkları en düşük seviyeye getirilir, acil stop açılır.

MAKİNAYA PARÇA BAĞLANMASI

Makineye parça bağlamak için yapılması gereken bir kaç işlem aşağıda sıralanmıştır.

Çene ayarı yapmak için başları köşegenlerinden çizilerek işaretlenir.
İşaretli yerler mahmuz punta ve gezer punta mili arasında tutarak parça tutma ayaklarını köşegenlere getirilir, cıvatalarla sabitlenir.

SCHNİTZERCAM PROGRAMI

Birçok cam programında LATHE (torna) birimi bulunur. Genel amaçlı programların yanında makinalara özel hazırlanmış programları da görmek mümkündür. Programlar çoğunlukla CAD-CAM özelliği taşır. Ayrıca alternatif CAD programlarında çizilen 2 ve ya 3 boyutlu çizimler alınarak işlem yapılabilir. Resimde SCHNİTZERCAM programı ara yüzü görülmektedir.

EKRAN SEKMELERİ:

Ekranlar arası geçişi sağlayan komut sekmeleridir. İşlem yapmak ya da Yapılan işlemi görmek için ekranın sol üst köşesinde görülen menüdür.

ÇİZİM VE DÜZENLEME MENÜSÜ KOMUTLARI

2 boyutlu çizim yapma ve düzenleme komutlarını içeren temel CAD menüsüdür.

Aşağıda verilen menüde komut ad ve anlamları kısaca belirtilmiş olup, kitabın hacminin artmaması için tafsilatlı anlatıma gidilmeyecektir.

Daha önceden öğrenilmiş CAD programlarının kullanılması zaman açısından oldukça önemlidir.

İŞLEM MENÜSÜ KOMUTLARI

Tüm tornalama ve süsleme işlemlerinin yapıldığı komut gurubudur. Temel parametre ayarlarından G kodu oluşturmaya kadar tüm tornalama işlemlerini barındıran komut menüsüdür.

Birden fazla işlemin G- kodlarını işlem sırasına göre almak iş programının kolay kontrolünü sağlamaktadır.

YENİ SAYFA

Yeni çalışma sayfası açar, bazı CAM programlarında ayarlar bu sayfayla birlikte sıfırlanır.

AYARLAR

Tornalama işlemi için malzeme ölçü ve özellikleri, kesici takım ayarları, işlem ayarları bu menü üzerinden yapılır.

Açılan alt menüde gerekli malzeme ve kesici değerleri girilerek işlemlere başlanır.

PROFİL AYAK (ÇİFT PROFİL)

Lükens ayak, benzer ve ya farklı profillerden oluşan çeşitli iş parçalarını, torna makinasında işlem yapmak için kullanılan komuttur.

Komut girişinden sonra açılan alt menüden gerekli parametre girişleri yapılarak işlem tamamlanır.

İşlem yaparken dikkat edilecek en önemli husus, çizimin baş ve son tarafının bir eksen doğrultusunda olmasıdır.

Freze kesicilerinin merkezleme konisine (konik mil) çarpmaması için gerekli çizim provaları yapılmalıdır. Ayrıca çift profilli işlem yapılacaksa iki yüzeyin resmi çizilmelidir.

Bir profil ayak üretimi için aşağıdaki işlem sırası takip edilir.

Ayak ekseni millere gelecek şekilde tasarım yapılır.
Üretim için önceden çizimde ayak test edilir. Top bıçağın gezer punta miline çarpmadığı izlenir.
İş parçası makineye bağlanır, çizim CAM programında işlenerek makineye yüklenir, işlem tamamlanır.

Ayak programı yapma süreçleri için aşağıda verilen resimleri imceleyiniz.

KABA-İNCE TORNALAMA

Kare kesitli parçanın bağlanarak, kaba ve ince işlemeyle silindirik hale getirmesi komutudur. Tornalama için ayağın yarısının çizilmesi yeterlidir.

Açılan alt menüden gerekli değerler girilerek tornalama işlemine hazırlık yapılır.

Tornalama için aşağıdaki işlem prosedürü takip edilmelidir.

BOŞ MALZEME ALMA

Üzerine farklı işlemler yapmak üzere ,daha önceden hazırlanmış iş parçalarını alma komutudur. Açılan alt menüde gerekli seçimler yapılır, ölçüler girilir.

BURGU

İş parçası boyunca veya bir kısmına istenen ölçü ve sayıda burgu(yiv) açmak, torna veya düz yüzeylere fitil açmak için kullanılan komuttur. Açılan alt menüde gerekli değerler girilerek işlem tamamlanır.

Fitil açılacak yüzeyde fitilin derinliğinde istenen boyda düz çizim yapılarak fitil oluşturulur, ayrıca fitil derinlik ölçüsü girilmez.

SİLİNDİRİK PARÇADA BURGU AÇMAK İÇİN AŞAĞIDAKİ İŞLEM PROSEDÜRÜ TAKİP EDİLİR.

Not: birinci işlem tamamlanmasını beklenir, takım yolu çizgileri çıktıktan sonra ikinci işlemin kodları üretilir.

CEP BOŞALTMA

Tornalama işlemleri yapılan iş parçalarının, istenen yüzeyine, istenen ölçüde cep ve ya zıvana yuvası açmak için kullanılan komuttur. Açılan alt menüde gerekli değerler yazılarak işlem tamamlanır.

Cep boşaltmak için aşağıdaki işlem prosedürü takip edilir.

Not: Birinci işlem tamamlanmasını beklenir, takım yolu çizgileri çıktıktan sonra ikinci işlemin kodları üretilir.

DELİK DELME

Tornalanmış iş parçalarının istenen yüzeyine istenen çapta ve sayıda delik delmek için kullanılan komuttur. Açılan alt menüde gerekli değerler girilerek işlem tamamlanır.

Delik delmek için aşağıdaki işlem prosedürü takip edilir.

YÜZEYE AÇIK EĞRİ İŞLEMLER

Tornalanmış yüzeylere çizgisel motif işlemek amacıyla kullanılan komuttur. Açılan alt menülerden gerekli değerler girilerek işlem tamamlanır.

Yüzeye açık eğri işleme komutu uygulamak için aşağıdaki işlem prosedürü takip edilir.

V- BIÇAKLA YÜZEY İŞLEME

V- Bıçak marifetiyle, tornalanmış iş parçalarında, ya da düz yüzeyli iş parçalarının yüzeyine oyma işlemi yapma komutudur. Oyma derinliği, V bıçağın açısı ve çizimin yayvanlığı ile orantılıdır.

Açılan alt menüde gerekli değerler girilerek işlem tamamlanır.

V- işleme komutu uygulamak için aşağıdaki işlem prosedürü takip edilir.

3D ÇİZİM ALMA

Farklı CAD programlarında çizilmiş işlerin mevcut cam programına alınması için kullanılan komuttur. Tüm STL uzantılı dosyaları alır.

Tarama usulü tornalama işlemlerinde eğmeçli yüzeyler için yuvarlak uçlu (küresel) kesiciler, düz yüzeyler için, düz ağızlı kesiciler (End Mill) tanımlanmalıdır. Kaba ve ince işleme miktarları iş parçalarının büyüklüğüne, hassasiyetine ve kesicilerin ölçülerine göre belirlenir.

Açılan alt menüde gerekli değerler girilerek işlem tamamlanır.

PAH KIRMA

Tek ve ya çok profilli işlemlerde kenarlara pah kırma komutudur. Komut sadece “X” ekseni için uygulanır, uygulama yapmadan önce top bıçağın millere çarpmadığının provası yapılır.

Açılan alt menüde gerekli değerler girilerek işlem tamamlanır.

Pah kırma komutu uygulamak için aşağıdaki işlem prosedürü takip edilir.

G- KODU KAYDET – PROGRAM KAYDETME

Yapılan tüm çalışmaların “G” koduna dönüştürülmesi için kullanılan komuttur. makina işletim sistemine göre seçilecek “G” kodu uzantısının seçilmesi gereklidir.

Yapılan çalışmalar dosya olarak kaydedilir, her program kendisi için belirlenmiş uzantıda kayıt yapar.

G- KODU DOSYASI

5.5. MAKİNE KESİCİLERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ

- MAKİNE KESİCİLERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ

Torna makinelerinin yapısına uygun olarak kullanılan kesicilerin değişim metotları farklılık gösterebilir. Bu amaçla makine üreticilerinin belirlediği metotlara göre işlem yapılır.

TOP BIÇAĞI DEĞİŞTİRME

“T1” Top bıçak farklı teknikleri olmakla birlikte iki anahtar yardımıyla sökülüp takılırlar. Herhangi bir ayar yapılmaz. Ancak ilk sıfırlama ve akabinde bilemeden dolayı ölçü küçülmesi dolayısıyla tekrar sıfırlama yapmak gerekilebilir.

Top bıçağın sıfırlanması için aşağıdaki işlem sırası takip edilir.

TOP BIÇAK SÖKME-TAKMA YÖNTEMİ

TORNA BIÇAĞI DEĞİŞTİRME

Farklı özellik ve ölçülerde kullanılan torna bıçakları genellikle “KATER” diye bilinen metal eklentilere çeşitli cıvatalarla bağlanırlar. Köreldiklerinde bilenmek üzere sökülürler. Bazı tip kesiciler tek kullanımlık olup iki yüzü de kullanıldıktan sonra değiştirilirler.

TORNA BIÇAĞI SÖKME-TAKMA YÖNTEMLERİ

Torna bıçağı sıfırlamak için aşağıdaki işlem sırası takip edilir.

FREZE BIÇAĞI DEĞİŞTİRME

Freze bıçağı sökme- takma konusu için bkz. 3. Ünite Cnc Router. Cnc torna makineleri için de aynı işlemler yapılır. Magazinlerdeki kesicilerin tanıtılması ve sıfırlanması için aşağıdaki işlem sırası takip edilir.

MAKİNENİN BAKIMI:

Cnc makinelerin de diğer makine ve tezgâhlar gibi günlük haftalık ve yıllık bakıma ihtiyacı vardır. Makinenin bakımlarının periyodik olması makine ömrünü uzatır, iş güvenliğini artırır, üretilen işin kalitesini artırır, verimli çalıştığından dolayı iş kaybı olmaz.

GÜNLÜK BAKIM: gün sonunda makinenin temizlenmesi, yatak ve kızakların tozdan arındırılması, sık kullanılan kesicilerin kontrol edilerek gerektiğinde yenilenmesi.

HAFTALIK BAKIM: Günlük bakımla birlikte makinenin çalışma miktarına göre yağlama sistemi kontrol edilir, hava sistemi, hortumlar, kontrol edilir, varsa aksaklıklar giderilir,

Makinenin hareketli kısımları kontrol edilir, yağlanması gereken kısımlar yağlanır,

YILLIK BAKIM: Makine kızak ve arabaları, kayış ve kasnakları, hava sistemleri, elektrik bağlantıları kontrol edilir, Ayrıca hareketli kısımlar için kullanılan somun cıvatalar kontrol edilir, gerekli değişiklikler yapılır,

Makinanın rulmanları kontrol edilir. Yağlama, değişim gibi tüm gerekli bakım faaliyetleri yapılır.

MAKİNALARDA ÇALIŞMA VE GÜVENLİK KURALLARI

Makine hakkında yeterli eğitim alınmadan kesinlikle çalışılamaz.
Makinenin işleme özellikleri bilinmeli ve limitlerinin üzerinde çalışma yapılmamalıdır.
Makine işleme hızları iş parçasının ve kesicilerin özelliklerine göre ayrıca malzeme özelliklerine göre belirlenmelidir.
Makine kapakları kapanmadan çalışma yapılamaz.
Makinede yeterli hava basıncı olmadan çalışmak tehlikelidir.
Makine üzerinde elle zımpara yapmak mümkün olsa da tehlikelidir.
Makineye bağlanan iş parçaları çatlak, çürük(ileri düzeyde ardak) budaklı olamaz, ayrıca kambur parçalar silindirik hale gelinceye kadar tehlikeli olurlar.
Kesicilerin, iş parçasına ilk temasında hızların düşük olması, ihtiyaç duyulması halinde manuel kontrol edilmesi gereklidir.
Uzun iş parçalarının işlenmesinde torna devir hızı düşürülmelidir, aksi takdirde parçanın fırlaması muhtemeldir.
Seri üretimde kullanılacak iş parçalarının boyları standart kesilmelidir, çok kısa ve ya çok uzun parçalar makine tarafından iyi tutulamaz ve ya yarılabilir.
Uçları ince parçaların işlenmesinde kesicinin millere çarpmasını önlemek için çizim üzerinde gerekli prova yapılmalı, uygulamada hızlar düşürülerek durum gözle izlenmelidir.
Şarjörlü makinelerde parçaların sıkışmasını önlemek için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
Magazine takılı koletlerin uygun ve yerinde olduğu kontrol edilmelidir.
İş programı yapılırken magazindeki kesicilerin sırası gözetilmelidir.
Keskin ve uygun kesicilerle çalışılmalı, gereğinden fazla kaba işlemenin makine ve ya iş parçasına zarar vereceği unutulmamalıdır.
Tornada ekli iş parçalar kullanılmamalı zorunluluk halinde çok iyi yapışmış olduğundan emin olunmalıdır.
Gezer punta kaidesinin sıkı bağlandığı kontrol edilmelidir.
Makinenin yağlama sisteminin çalıştığı kontrol edilmeli varsa aksaklıklar giderilmelidir.
Çıkan talaşın kolaylıkla uzaklaştırılması için gerekli tedbirler alınmalıdır.
Gezer punta kaidesi Mil sıkma basıncı gereğinden az veya fazla olmamalıdır.
İş parçalarının kopması ve ya yerinden çıkması durumunda makineyi durdurmadan müdahale edilmemelidir.